The National Library of Wales’s collections are at your fingertips. Search through our vast collections and order material to view in the Reading Room.
See how our perception of Wales has changed. From some of the oldest maps of Wales to stunning local hand-drawn maps and everything in between. Maps are our gateway to the past.
The National Library of Wales’s collections are at your fingertips. Search through our vast collections and order material to view in the Reading Room.
Bethania, Cwmafan, 1850-1950. Cyfarfodydd dathlu canmlwyddiant, Hydref 9-12 1950: trefn y cyfarfodydd a braslun o hanes yr achos, [s.l.: 1950], 12tt.
J. Cyril Bowen: Hanes eglwys y Tabernacl, Penybont-ar-Ogwr, 1662-1950: cyhoeddwyd ar ddathliad canmlwyddiant y capel presennol, Hydref 22-29, 1950. The history of Tabernacle church, Bridgend, 1662-1950: published on the centenary of the present chapel, October 22-29, 1950, (Tonypandy, 1950), 93tt.
Hugh Bridgewater: Eglwys Annibynnol y Tabernacl, Tregwyr: canmlwyddiant yr achos, 1893-1993. Tabernacle Independent chapel, Gowerton: centenary celebrations, 1893-1993, (Swansea, 1993), 14, 14tt. [Testun dwyieithog].
Canmlwyddiant eglwys Gynulleidfaol Gwernllwyn, Dowlais, 1851-1951, (Merthyr Tydfil, 1951), 31tt.
James Clement (Alarch Ogwy): Ymneillduaeth Sciwen a Mynachlog Nedd, (Aberafon, 1902), 68tt. 'Yr Annibynwyr', tt.37-46.
The Congregational church, Wood Street, Cardiff, (Cardiff, 1954), 24pp.
W.R. Crocker, J.E. Jones: Danygraig Congregational church, Swansea. Historical souvenir of the church: 75th anniversary celebration, 1860-1935, (Swansea, 1935), 36pp.
Dathlu can mlynedd a hanner o hanes eglwys Carmel, Maesteg, 1828-1978, (Maesteg, 1978), 7tt.
D Elwyn Davies. Capel Gellionnen, 1692-1992, [s.l.: s.n.], 1992, 77tt. [Yn cynnwys hanes y gynulleidfa Annibynnol].
David Davies: Hanes eglwys Bethesda, Llangynwyd, (Treforys, 1939), 16tt.
Daniel Davies: Hanes eglwys Moreia, Bedlinog, o 1866 i 1832, ynghydag adroddiad cyfarfod sefydlu y Parch. J. Buckley Jones, (Merthyr Tydfil, 1934), 16tt.
Haydn Davies: Braslun o hanes eglwys Annibynnol Bethania, Aberpennar, 1851-1951, (Aberdâr, 1951), 24tt.
J. Bowen Davies: Meysydd Bethlehem: neu hanes eglwys Gynulleidfaol Bethlehem, Abercwmboi, o 1858 hyd 1914, (Merthyr Tydfil, 1915), 90tt.
Jennie Davies: Trem i'r gorfennol [sic]. A glimpse into the past: Siloh, Melincryddan, 1880-1982, (Neath 1982), 40pp. [Y testun yn Saesneg].
John Davies: Braslinelliad hanesyddol o Gyfundeb Dwyreiniol Morganwg o 1851 i 1878: sef papur a ddarllenwyd yn Nghynhadledd Watford, Hydref 7fed 1878, (Caerdydd, 1878), 19tt.
John R. Davies: Ebenezer, capel yr Annibynwyr Cilybebyll: cyfarfodydd dathlu canmlwyddiant sefydlu'r achos, dydd Iau, Ebrill 21ain, 1983, (Clydach, 1983), 6tt.
R. Cerwyn Davies: Horeb Welsh Congregational church, Loughor: a century of Christian witness, 1858-1958, (Swansea, 1957), 52pp.
T. Alban Davies: Bethesda, Ton-Pentre: jiwbili y ddyled, 1938. Braslun o hanes yr eglwys , 1876-1938, (Pentre, 1938), 28tt.
Tom Davies. 'Naw deg o flynyddoedd o addoli yn Soar', yn Eglwys Annibynnol Soar, Blaendulais: adroddiad am y flwyddyn 1992, (Blaendulais, 1993), 15-19.
W. Oswal Davies: Sardis, eglwys yr Annibynwyr, Pontypridd: hanes canmlwyddiant yr eglwys, 1834-1934, (Pontypridd, 1934), 28tt.
Ebenezer, Caerdydd: rhaglen jiwbili yr eglwys a dathliad chwarter canrif gweinidogaeth y Parch H.M. Hughes BA, Hydref 4ydd - 9fed, 1919, (Caerdydd, 1919), 4tt.
Ebenezer Welsh Congregational Church, Trecynon, Aberdare: re-opening services after complete renovation and enlargement, (Aberdare, 1902), 15pp.
James Edwards: Hanes eglwys Annibynol Zoar, Castellnedd, (Castellnedd, 1923), 19tt.
Thomas Edwards: Canmlwyddiant eglwys Libanus, Craigberthlwyd: hanes yr eglwys, (Merthyr Tydfil, c.1933), 32tt.
Eglwys Annibynnol Bethel, Llansamlet, 1880-1980, [s.l.: s.d.], 16tt. [Testun dwyieithog].
Eglwys Annibynnol Bethlehem, Gwaelod-y-Garth: rhifyn coffa ein diweddar annwyl weinidog, y Parch. Robert Griffith Berry MA, ynghyd â chyfrifon yr eglwys am y flwyddyn 1944, (Caerdydd, 1945), 16tt.
Eglwys Annibynnol Carmel, Gwaun-Cae-Gurwen: adroddiad am y flwyddyn 1953. Rhifyn arbennig yn cynnwys hanes dathlu jiwbili clirio'r ddyled: chwarter canrif gweinidogaeth Mr [Llywelyn C.] Huws yng Ngharmel, (Ammanford, c.1954), 42tt.
Eglwys Godre'rhos a'i gweinidogion, 1754-1954. Cyfarfodydd arbennig i ddathlu dau canmlwyddiant, Gorffennaf 4ydd, 5ed a'r 6ed, 1954, (Llanelli, 1954), 12tt.
Eglwys Horeb, Treforis: cyfarfodydd agoriadol, Chwefror 8-23, 1930, (Treforis, 1929), 20tt.
English Congregational church, Porth: jubilee celebration, 1885-1935, (Porth, 1935), 12pp.
E. Lewis Evans: Eglwys Hope, Pontarddulais, (Abertawe, 1969), 80tt.
J.T. Evans: Braslun o hanes eglwys Annibynnol Pantycrwys, Craigcefnparc o 1847-1947, (Treforus, 1947), 55tt.
Levi J. Evans: Fabian's Bay, 75th Anniversary, 1862-1937: history of the cause, (Swansea, 1937), 40pp.
Sam Francis: Hanes yr achos Annibynnol ym mhentrefi'r Onllwyn a'r cyffiniau, 1842-1992: Pant-y-ffordd, Maesmarchog, dyffryn Cellwen a'r Coelbren. The history of the Congregational cause at Onllwyn and the vicinity, 1842-1992: Pant-y-ffordd, Maesmarchog, dyffryn Cellwen and Coelbren, (Castell-nedd, 1994), 56tt. [Testun dwyieithog].
Noel Gibbard: Hanes Penywern, Dowlais, (Abertawe, 1968), 34tt.
Gibeon, Taibach, 1852-1952: cyfarfodydd dathlu canmlwyddiant, Mai 24ain hyd Mehefin 1af. Trefn y cyfarfodydd a braslun o hanes yr achos, (Port Talbot, 1952), 20tt.
D. Aneurin Griffiths: Hanes capel Pant-teg, Ystalyfera, 1921-1971, (Abertawe, 1971), 51tt.
R. Griffiths: Hanes eglwys Crist yn Zoar, Merthyr, er ei dechreuad yn y 'long room', tu cefn i'r Crown Inn yn y flwyddyn 1794, hyd yn bresenol: yn nghyd â phregeth o eiddo y trydydd gweinidog fu arni, sef y Parch. S. Evans, (Merthyr Tydfil, 1869), iv, 64tt.
William Griffiths: Hanes eglwys Annibynnol Bethania, Dowlais, o'i chychwyniad hyd Rhagfyr 1898, (Dowlais, c. 1898), 22tt.
Thomas Harris: Hanes eglwys Sardis, Waunarlwydd, 1860-1960, (Abertawe, 1960), 47tt.
History of Libanus English Congregational church, Morriston, 1873-1938, (Morriston, c.1938), 17pp.
K.S. Hopkins: English Congregational church: United Reformed Church, Porth, Rhondda, 1885-1985, (Treorci, 1985), 30pp.
Elwyn P. Howells: Siloh, Cwmgwrach a'i seiliau, 1862-1962, (Glyn Nedd, 1962), 65tt
H.M. Hughes: Hanes Ebenezer, Caerdydd, 1826-1926, (Caerdydd, 1926), 114tt.
Llywelyn C. Huws: Annibynwyr Gwaun-Cae-Gurwen: hanes eglwysi Carmel, Gwaun-cae-Gurwen a'r Tabernacl, Cwmgors, (Llandysul, 1942), 109tt. D.M. Isaac: Eglwys Annibynnol Saron, Ynyshir: braslun o'i hanes, 1882-1940, (Porth, 1940), 24tt.
Brian Ll. James, ed.: New Trinity: the history of Cardiff's oldest nonconformist church, (Cardiff, 1987), 101pp.
F. John James: Seventy-five years on ...: a short history of Manselton United Reformed Church, 1906-1981, (Manselton, 1981), 20pp.
W. James: Canmlwyddiant eglwys Ebenezer, Abertawe, (Abertawe, 1904), 15tt.
J. Austin Jenkins, R. Edwards James: The history of nonconformity in Cardiff, (Cardiff, 1901), 221pp. 'The Congregationalists', pp.59-93.
J. Austin Jenkins: The history of the early nonconformists of Cardiff, (Cardiff, 1891), 99pp. 'The Congregationalists' pp.1-47.
John G. Jenkins, Edgar Diamond: English Congregational church, Bridgend, diamond jubilee, 1873-1933, (Cardiff, 1933), 44pp.
Arthur Jones: Llawlyfr byr-hanes eglwys y Tabernacl, Ynysybwl: jiwbili'r ddyled, Medi 12fed a'r 13eg, 1923, (Ynysybwl, 1923), 34tt.
Erastus Jones: Hanes eglwys gyffredin: eglwys Annibynnol Soar, Blaendulais, 1872-1951, (Glyn Nedd, 1951), 60tt.
Isaac Jones: Hanes eglwys Bryn Seion, Dowlais, 1832-1907, (Tonypandy, 1907), 70tt.
J. Evans Jones: Can mlynedd o hanes Annibyniaeth yn Sciwen a'r ardal, 1830-1930, (Sciwen, 1930), 47tt.
Jacob Jones: Hanes eglwys Gynulleidfaol Bethesda, Merthyr Tydfil am ei chanrif gyntaf: sef o 1807 i 1907, (Merthyr Tydfil, 1909), 82tt.
Magdalen Jones, Hywel Gwyn Evans: Hanes Ebenezer, eglwys yr Annibynwyr, Cwmtwrch, (Cwmtwrch, 1993), 83tt.
Nantlais Jones, Eiry Shopland: Hanes eglwysi Annibynnol Chwarela Bach, Maesyrhaf a Zoar, 1695-1995. The history of the Independent churches of Chwarela Bach, Maesyrhaf and Zoar, 1695-1995, (Castell-nedd, 1995), 45, 47tt. [Testun dwyieithog].
Stanley Jones: Eglwys y Rock, Cwmafan: dathlu sefydlu'r achos yn 1836 a dathlu can mlynedd gweinidogaeth tri gweinidog, (Maesteg, c.1957), 20tt.
Stanley Jones: Eglwys y Rock, Cwmafan, 1836-1986. Rhaglen cyfarfodydd dathlu canmlwyddiant a hanner, Medi 21-28, 1986, (Port Talbot, 1986), 18tt.
David Jones, Andrew Allen: Hanes canrif gyntaf eglwys Carmel, Bryn: canmlwyddiant 1860-1960, (Maesteg, 1960), [12]tt.
Alan Vernon Jones: Providence United Reformed Church (formerly English Congregational) 1869-1987, founded and built 1869, rebuilt 1912. The history of a nonconformist church in Mountain Ash, written to commemorate the 75th anniversary of the second church, [s.l.: 1987], 152pp.
Emrys Jones, William John Jones: Carmel, eglwys yr Annibynwyr, Treherbert: hanes yr achos, 1857-1957, (Abertawe, 1957), 63tt.
Iwan Jones: Braslun o hanes eglwys Annibynnol Minny Street, Caerdydd, 1884-1984, (Caerdydd, 1985), 24tt.
T. Glanville Jones: Windsor Road United Reformed Church, Barry: the first hundred years, 1890-1990, (Barry, 1990), 88pp. [Formerly Windsor Road Congregational church].
William Daniel Jones: Gosen, Trebannws: canmlwyddiant codi'r capel cyntaf, 1865-1965, Hydref 3-10 1965, (Abertawe, 1965), 28tt.
Clarence Lewis: The United Reformed Church formerly the Congregational Church, Minster Road, Cardiff: the history of the church briefly told on the occasion of the golden jubilee, 1927- 1977, (Cardiff, 1977), [32]pp.
Timothy Lewis: Camre canrif: sef hanes eglwys y Gurnos, Ystalyfera, 1857-1957, (Abertawe, 1956), 41tt.
William Mathias: Hanes eglwys Tabor, Penygraig, o'r dechreuad, (Tonypandy, c.1930), 8tt.
John Minton: Cipdrem ar hanes eglwys Gynulleidfaol Hermon, Treorchy, o'r flwyddyn 1875 hyd 1928, (Treorchy, c.1928), 32tt.
Haydn Morgan: A short history of Gellionnen chapel and Baran chapel [s.l.: s.n.], 1977. 27 leaves of typescript. 'Baran chapel', pp.16-27
Kenneth S Morgan, Anne Thomas: Cipdrem ar ganrif a hanner yn hanes Bethlehem, Cadle. = A glimpse at 150 years in the history of Bethlehem, Cadle, [s. l. , 1993], 45, 47tt.
Jenkin Morgan, John Toriel Williams: Annibyniaeth ym Mlaendulais, (Aberdâr, 1924), 74tt.
Prys Morgan: Bethel, y Sgeti, 1770-1970: golwg ar yr achos, (Abertawe, 1970), 30tt.
Prys Morgan: Bethel, y Sgeti, 1770-1993: golwg ar hanes yr achos, (Abertawe, 1993), 32tt.
Moriah, Cilfynydd: eglwys yr Annibynwyr: rhaglen cyfarfodydd dathlu hanner canmlwyddiant yr eglwys, Mai 1, 2, 3, 4, 10 a 11, 1937, (Pontypridd, c.1937), 38tt.
J. Caerau Rees: Jiwbili "Noddfa", Port Talbot, 1939-1943, (Port Talbot, 1943), [16]tt.
J. Seymour Rees: The history of Ynysgau church, Merthyr Tydfil, (Merthyr Tydfil, 1954), 17pp.
John Rees: Llawlyfr canmlwyddiant eglwys Gynulleidfaol Bethania, Dowlais, 1822-1922, (Merthyr Tydfil, 1922), 36tt.
T. Mardy Rees: Dechreuad Annibyniaeth yn nghylchoedd Abertawe a Chastell Nedd. (Papur a ddarllenwyd ar gais Bwrdd Gweinidogion yr Annibynwyr, Abertawe), (Caerdydd, 1939), 10tt.
W.M. Rees: O Frynllywarch i Frynmenyn: sef hanes eglwys Annibynnol Betharan, Brynmenyn, yn cynnwys hefyd nodion ar hanes Annibyniaeth yn y cylch yn gyffredinol, (Merthyr Tydfil, c.1933), 20tt.
Mihangel ap Rhys: Eglwys Annibynnol y Cymer, Rhondda: braslun o'i hanes, 1738-1938, (Porth, 1938), 52tt.
T. Bryn Richard: Centenary souvenir 1870-1970: the origin and history of Tabernacle Congregational church, Mumbles, Swansea, (Swansea, 1969), 40pp.
Brinley Richards: Annibyniaeth yng Nghymru: llyfryn coffa Cyfundeb Eglwysi Annibynnol De Morgannwg, (Maesteg, 1939), 40tt.
Brinley Richards: Hanes eglwys Siloh, Nantyffyllon, 1841-1941, (Maesteg, 1941), 48tt.
D.M. Richards: History of the Tabernacle English Congregational church, Aberdare, (Aberdare, 1893), 63pp.
Glyn Richards: Braslun o hanes Ebenezer, Abertawe, ar achlysur dathlu trydydd jiwbili yr achos, (Llanelli, 1954), 20tt.
Ritson Street Congregational church, Briton Ferry, 1877-1977: centenary services, October 9th to October 13th, 1977. A few historical notes and order of the centenary services, (Briton Ferry, 1977), 12pp.
Benson Roberts: The United Reformed church, formerly the English Congregational church, Bridgend: a centenary survey, 1873-1973, (Maesteg, 1973), 52pp.
T.E. Roberts, gol.: Canmlwyddiant eglwys Seion, Cwmafan, 1821-1921: cipdrem ar hanes yr eglwys yn ystod y ganrif, (Port Talbot, d.d.), 41tt.
W.D. Roberts: Hanes canrif gyntaf eglwys Saron, Maesteg: canmlwyddiant, Mawrth 17, 1850-1950, (Maesteg, 1950), 69tt.
David Rowlands: Tabernacl, Efail Isaf: hanes yr eglwys ar achlysur ei chanmlwyddiant, 1841-1941, (Caerdydd, c.1941), 28tt.
St. Francis-on-the-Hill, Barry. Coming of age Sunday, February 1st 1942: a record of fact and an interpretation of policy, 1921-1942, (Barry, 1942), 30pp.
Saron, Ynyshir: adroddiad jiwbili am y flwyddyn 1913, (Porth, 1914), 31tt.
Soar, Seven Sisters: taflen o'r casgliad a wnaed gan yr eglwys uchod ar agoriad eu capel newydd, Awst 4ydd a'r 5ed, 1901, (Aberafan, 1901), 14tt.
John Stenner: Hanes eglwys Annibynnol Siloam, Cefn Cribbwr, 1827-1927, (Port Talbot, 1927), 55tt.
Tabernacl Newydd, Port Talbot: gwyl ddathlu iwbili dyled yr eglwys, Ionawr 7fed a'r 11eg, 1945, (Port Talbot, 1945), 4tt.
C. Tawelfryn Thomas, E. Bush: Pebyll Seion: hanes ymdaith Cynnulleidfaoliaeth yn y Watford, Groes Wen, Tonyfelin, Rhydri, Caerffili, Glandwr Taf, Senghennydd, Llanbradach, Abertridwr, gyda darluniadau o leoedd nodedig a phersonau enwog, (Caerdydd, 1904), ix, 122tt.
C. Tawelfryn Thomas, Stori'r Watford: traddodwyd yng nghwrdd chwarter Cyfundeb Dwyrain Morgannwg, Gorffennaf 3, 1929, (Merthyr Tydfil, 1929), 6tt.
Dan Thomas: Canmlwyddiant a jiwbili eglwys Horeb, Penydarren, 1837-1937, (Merthyr Tydfil, 1937), 37tt.
[David Thomas]: Eglwys Canaan, Maesteg: hanes yr hanner canrif cyntaf, 1901-1951, (Maesteg, 1951), 44tt.
Isaac O. Thomas: Braslun o hanes eglwys Annibynnol y Wern, Aberafan, 1843-1943, (Port Talbot, 1943), 32tt.
K.B. Thomas: Braslun o hanes eglwysi y Barri a'r Fro. A brief history of churches of Barry and the Vale, (Penarth, 1968), 39tt. Giraldus Morris, 'Eglwysi yr Annibynwyr', tt.10-14. W.P. Carpenter, W. Henry Williams, 'The English Congregational churches', pp.15-18.
T.G.O. Thomas: Eglwys Bethel, Caerffili: canmlwyddiant, 1848-1948, (Caerdydd, c.1948), 32tt.
T. Leslie Walters: Hermon, Brynaman, 1909-1984, (Rhydaman, 1984), 8tt.
D.D. Williams: Hanes eglwys Ynysgau, Merthyr Tydfil, (Merthyr Tydfil, 1900), 24tt.
D.E. Williams: "Y can mlynedd hyn", 1845-1945: cipdrem ar hanes eglwys Bryn Seion, Cwmbach, (Aberdâr, 1945), 32tt.
D.G. Williams: Hanes eglwys y Pant-teg, Ystalyfera, (Ystalyfera, 1921), 96tt.
[David Glannedd Williams] (Glannedd): Hanes eglwys Annibynol Addoldy, Glynnedd, (Aberdâr, 1912), vi, 78tt.
J.R. Williams: History of Williams' Memorial English Congregational church, Penydarren, 1903-1953, (Merthyr Tydfil, 1953), [13]pp.
John Williams: Eglwys Gynulleidfaol Ebenezer, Abertawe: ei hanes a'i gwaith, 1804-1922, (Caerdydd, 1922), 104tt.
Robin J. Williams: Pant-y-Crwys, Craig-Cefn-Parc, 1862-1962, (Abertawe, 1962), 24tt.
Samuel Williams: Hanes eglwys Seilo, Glandwr, 1828-1928, (Llanelli, 1928), 100tt.
Thomas Williams: Eglwysi Annibynol plwyf Aberdâr: atgofion hanner can mlynedd. Anerchiad a draddodwyd o'r gadair mewn cyfarfod chwarterol a gynhaliwyd yn Horeb, Llwydcoed, Ionawr 23ain, 1883, ac a gyhoeddir ar gais y cyfarfod, (Aberdâr, c.1883), 12tt.
John Williamson: History of Congregationalism in Cardiff and district, (Cardiff, 1920), 136pp.
Stanley Yonge: The story of Hill Chapel, Swansea, 1881-1981, (Swansea, 1981), 32pp.
Christopher D. Young, Keith Phillips: Ivor Congregational church, Dowlais, 1860-1960, (Merthyr Tydfil, 1960), 23pp